Pogled na... - Bosna i Hercegovina

Podaci Eurostata pokazuju da su ukupni poreski prihodi u EU 2023. godine iznosili 40% BDP-a, što jasno ilustruje centralnu ulogu poreza u finansiranju javnih usluga.

Ipak, poreske politike i stope variraju u zavisnosti od ekonomskih prioriteta i socijalnih modela svake države.

Kako se mjeri poreska konkurentnost?

Dva kriterijuma za ocjenjivanje

Indeks ITCI ocjenjuje zemlje prema dva osnovna kriterijuma: konkurentnosti i neutralnosti.
Konkurentan poreski sistem zadržava niske granične stope kako bi podstakao investicije i rast.
Neutralan sistem prikuplja prihod uz što manje ekonomskih distorzija i administrativnih komplikacija.

Važno je naglasiti da bolja pozicija ne mora značiti niže poreze – često je presudna efikasnost poreske strukture.

– Zemlje mogu značajno poboljšati svoj poreski sistem smanjenjem složenosti i neefikasnosti, bez gubitka prihoda – rekao je za Euronews Business analitičar Tax Foundationa Aleks Mengden.

Dominiraju Baltičke zemlje

Od 27 evropskih zemalja, Estonija je apsolutni lider s rezultatom 100 poena, a Francuska posljednja, sa svega 45,8.

Francuska je na dno liste pala zbog privremene dodatne takse na velike korporacije, koja je njenu najvišu marginalnu stopu poreza na dobit podigla na 36,1% – najvišu u cijelom OECD-u i skoro 12 procentnih poena iznad prosjeka (24,2%), prenosi Ekapija.

Bez te dodatne takse (surtaxa), Francuska bi imala standardnu stopu od oko 25%.
Tri baltičke države – Estonija (100), Latvija (92,8) i Litvanija (81,8) – zauzele su vrh liste.
Odmah iza njih je Švicarska (86), dok se nordijske zemlje (Švedska, Norveška, Finska, Danska i Island) nalaze u srednjem dijelu ranga.

Na suprotnom kraju tabele, pored Francuske, su Italija (50,3), Poljska (54,7) i Španija (57,9), a slijede Portugal, Velika Britanija, Irska i Belgija, koje čine grupu sa osam najnižih ocjena u Evropi.

Zanimljivo je da se zemlje Centralne i Istočne Evrope, poput Mađarske (78,7), Češke (77,4) i Turske (75,9), nalaze među deset najkonkurentnijih.

Faktori razlika: Imovina i podsticaji za kompanije

Prema Mengdenu, dvije stavke najviše utiču na konačne ocjene: poreski tretman kapitala i imovine – visoki porezi na neto bogatstvo, poslovnu imovinu i transakcije poput prodaje nekretnina ili akcija umanjuju konkurentnost.

Druga stavka je složenost poreskih podsticaja – broj i kompleksnost olakšica poput R&D subvencija, patent box režima i višestrukih korporativnih stopa.

Francuska, na primjer, ima samo 29 poena u kategoriji poreza na dobit, dok Italija ima 58 – što pokazuje koliki je jaz u efikasnosti poreskih sistema.

U kategoriji imovinskih poreza, Italija je najlošija (32 poena), a Francuska peta od dna (41 poen).

U ukupnom plasmanu, Njemačka ima bolje rezultate od svih velikih evropskih ekonomija zahvaljujući neutralnijem pristupu oporezivanju kapitala.

Njemačka nema poreze na finansijske transakcije, imovinu banaka ili izdavanje novih akcija – što je čini privlačnijom za investitore.